नेपाली कांग्रेसको १५ औं महाधिवेशन पुस २६ गतेदेखि २८ गतेसम्म तोकिएपछि सभापति उम्मेदवारी घोषणा गर्ने क्रम बढ्दो छ।
नेता शेखर कोइराला, महामन्त्री गगन थापा र केन्द्रीय सदस्य कल्याण गुरूङले सभापति उठ्ने बताइसकेका छन्।
सभापति शेरबहादुर देउवा अब सभापति पदमा उम्मेदवार हुन पाउँदैनन्। उनी लगातार दुई कार्यकाल सभापति बनेकोले तेस्रो कार्यकाल सभापतिमा उम्मेदवारी दिन पार्टी विधानले नै रोक्छ।
विधान संशोधन गरेर देउवा सभापति उठ्ने पक्षमा छैनन्।
सभापति देउवाले महाधिवेशन गरेर नेतृत्व हस्तान्तरण गर्न चाहेको कुरा असोज २८ गतेको केन्द्रीय समिति बैठकमै भनेका थिए।
गत वर्षदेखि नै सभापति देउवाले अब आफू राजनीतिबाट रिटायर्ड हुन खोजेको बताएका थिए।
भदौ २४ को जेनजी आन्दोलनमा प्रदर्शनकारीहरूको आक्रमणबाट देउवा दम्पती घाइते भएका थिए। उनीहरू सिंगापुरमा उपचार गरेर स्वदेश फर्किसकेका छन्।
यसबीच मंसिर १५ को केन्द्रीय समितिले पुस १६ गतेदेखि पुस २८ गतेभित्र पार्टीका वडादेखि केन्द्रसम्मको अधिवेशन गर्ने गरी कार्यतालिका ल्याएको छ। सभापति देउवासहितको सक्रियतामा यो कार्यतालिका आएको थियो।
अहिले क्रियाशील सदस्यता नवीकरणका काम धमाधम भइरहेका छन् भने नयाँ क्रियाशील बाँड्न केन्द्रीय कार्यालयले फारम पार्टीका तल्ला तहमा पठाउने काम गरिरहेको छ।
पुस १४ गतेभित्र क्रियाशील सदस्यता नयाँ र नवीकरण भएकाको सूची सभापति, कार्यवाहक सभापति हुँदै निर्वाचन समितिको हातमा पुग्ने गरी कार्यतालिका आएको अवस्था छ।
क्रियाशील सदस्यताको काम चल्दै गर्दा माघ ११ मा हुने राष्ट्रिय सभा र फागुन २१ मा हुने प्रतिनिधि सभा प्रत्यक्षतर्फ तथा समानुपातिकतर्फ उम्मेदवार सिफारिस गर्न पनि कांग्रेसले क्षेत्रीय कार्यसमितिहरूलाई परिपत्र गरिसकेको छ।
पार्टीका तल्ला तहमा क्रियाशील सदस्यता र चुनावका लागि उम्मेदवार हुनेको आकांक्षीबारे चर्चा हुँदै गर्दा केन्द्रमा भने १५ औं महाधिवेशनमा प्रतिस्पर्धा गर्ने सभापतिदेखि पदाधिकारीहरूको उम्मेदवारी घोषणा गर्ने क्रम चलेको छ।
कांग्रेसभित्र विभिन्न समूह रहेकोले ती समूहले आफ्ना समूहबाट एक जनालाई सभापतिमा उठाउने गरी छलफलहरू पनि गर्न थालेका छन्।
अब सभापतिमा देउवा उठ्न नमिल्ने भएकोले यो समूहभित्र सभापति पदका उम्मेदवारको खोजी जारी छ।
केही नेताहरूले आफूलाई उम्मेदवार बनाउन पहल पनि गर्न थालेका छन्।
सभापति देउवानिकट कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्का र पछिल्लो समय '७ भाइ' भनेर चिनिएका नेताहरू गोपालमान श्रेष्ठ, विमलेन्द्र निधि, विजयकुमार गच्छदार, कृष्णप्रसाद सिटौला, प्रकाशमान सिंह, शशांक कोइराला, प्रकाशशरण महतमध्ये अधिकांश सभापतिका आकांक्षी छन्।
यीमध्ये चुनावअघि महाधिवेशन गर्न हुँदैन भन्नेमा निधि-सिंह र सिटौला थिए। सभापति देउवा नै चुनावअघि महाधिवेशन गर्ने पक्षमा देखिएपछि उनीहरू मानेका हुन्।
पछिल्लो समय डेढ महिनासम्म केन्द्रीय समिति बैठक चल्दै गर्दा निधि-सिंह र सिटौलाले करिब ९० जना केन्द्रीय सदस्यहरूसँग छलफल गरेका थिए। ती सबै सभापति देउवानिकट केन्द्रीय सदस्यहरू थिए।
अब देउवा सभापति उठ्न नपाउने अवस्थामा निधि-सिंह र सिटौलाले देउवानिकट केन्द्रीय सदस्यहरूलाई आफूनिकट बनाउन दिनहुँजसो बानेश्वरमा भेला गर्ने गरेकोसमेत चर्चा भएको थियो।
देउवानिकट '७ भाइ' नेताहरूले कार्यवाहक सभापति खड्कालाई समेत समेटेर '८ भाइ' बनाउने र देउवासहित छलफल गरेर सभापति उम्मेदवार तय गर्ने तयारी गरिरहेका छन्।
देउवानिकट केन्द्रीय सदस्यहरूले अरू पदमा आफूहरूले सल्लाह गरेर टुंगो लगाउने भन्दै सभापति उम्मेदवार भने अहिलेका सभापति देउवा र '८ भाइ' नेताहरूबीच सल्लाह गरेर तय गर्न आग्रह गरेका छन्।
‘सभापति उम्मेदवारबाहेक अरू हामी छाड्दैनौं भनेर नेताहरूलाई भनिएको छ,’ केन्द्रीय सदस्य गुरू बरालले भने, ‘तपाईंहरू सभापतिको उम्मेदवार टुंगो गर्नुस्, बाँकी पदहरूमा हामी साथीहरूबीच सल्लाह गरेर उठ्ने हो भनेर भनेका हौं।’
कांग्रेसमा सभापति, २ उपसभापति, २ महामन्त्री, ८ सहमहामन्त्रीसहित १३२ केन्द्रीय सदस्य महाधिवेशनबाट चुनिएर आउने, कोषाध्यक्षसहित ३३ केन्द्रीय सदस्य सभापतिबाट मनोनीत गर्ने व्यवस्था छ।
साथै सभापतिभन्दा दोस्रो मत ल्याउने व्यक्ति विधानअनुसार स्वत: केन्द्रीय सदस्य हुन्छ। केन्द्रीय समिति १६७ सदस्यीय हुनेछ।
सभापति देउवानिकट नेताहरूले अबको महाधिवेशनका लागि टिम बनाउन छलफल गरे पनि अझै आकार आइसकेको छैन।
देउवानिकट नेताहरूका अनुसार अहिलेको देउवा समूहलाई एकढिक्का बनाएर १५ औं महाधिवेशनमा लैजाने तयारी छ।
त्यसो भएमा कार्यवाहक सभापति खड्का, पूर्वउपसभापति विमलेन्द्र निधि, पूर्वमहामन्त्री कृष्णप्रसाद सिटौला, प्रकाशमान सिंह र शशांक कोइराला प्रबल दाबेदार छन्।
‘कार्यवाहक सभापति खड्कालाई पनि समेटेर सभापति उम्मेदवार तय गर्न ७ भाइलाई दबाब दिएका छौं,’ देउवानिकट अर्का केन्द्रीय सदस्यले भने, ‘देउवा समूहलाई एकढिक्का बनाएर यही समूहभित्रबाट सभापति उम्मेदवार तय गर्ने गरी कुराकानी चलिरहेको छ।’
'७ भाइ'मध्ये निधि र सिंह १४ औं महाधिवेशनमा पनि सभापति पदमा देउवासँगै प्रतिस्पर्धा गरेका थिए। पहिलो चरणमा ५१ प्रतिशत मत कसैले पनि नल्याएपछि दोस्रो चरणमा भएको चुनावमा निधि र सिंहले देउवालाई नै सहयोग गरेका थिए।
सभापति देउवाले कार्यवाहक सभापतिसहित '८ भाइ' बाट उम्मेदवार तय गर्छन् कि अरू कोही नेतालाई समर्थन गर्छन् पनि यकिन छैन।
आफ्नै समूहका नेताहरूलाई अहिलेसम्म देउवाले अब सभापति पदको उम्मेदवार को हो भनेर संकेतसम्म पनि नगरेको नेताहरू बताउँछन्।
उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई सभापति देउवाले असोज २८ गते कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी दिएका थिए।
तर निर्वाचन आयोगमा चुनावी प्रयोजनका लागि दल दर्ता गर्दा सभापति देउवाकै हस्ताक्षरमा टिकट दिने गरी दर्ता गरिएको छ। प्रतिनिधि सभा चुनावअघि महाधिवेशन भई नयाँ सभापति आए उसैको हस्ताक्षर चल्ने गरी आयोगमा हस्ताक्षर बुझाउन पनि मिल्छ।
पूर्वउपसभापति विमलेन्द्र निधिले कार्यवाहक सभापति खड्का सहितलाई समेटेर अबको सभापति उम्मेदवार तय गरिने बताएका छन्।
कार्यवाहक सभापति खड्का पनि '७ भाइ' समूहमा मिसिने सम्भावना छ कि छैन भनेर हामीले केही दिनअघि सोधेको प्रश्नमा पूर्वउपसभापति निधिले भनेका थिए, ‘कार्यवाहक सभापतिजी पनि यसैमा रहने सम्भावना छ। हामी सँगै छौं। तर अहिले उहाँ कार्यवाहक सभापति भएकाले भूमिका भिन्न भयो। तर हामी सबैसँग सल्लाह गर्छौं।’
कांग्रेसका केही नेताहरूले सभापति देउवाले यसपालि कसैलाई पनि आफ्नो समूहको उम्मेदवार नखुलाउने सम्भावनाको कुरा पनि गर्ने गरेका छन्।
१४ औं महाधिवेशनमा तत्कालीन वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल 'मौन' बसेका थिए। त्यसबेला 'मौन' बसेर देउवालाई सभापति जिताउन भूमिका खेलेको आरोपसमेत उनलाई लागेको थियो। पछि देउवाले नै पौडेललाई राष्ट्रपतिमा अघि सारेका थिए।
पूर्वमहामन्त्री शशांक कोइरालाले यसपालि कोइराला परिवार एकढिक्का रहने संकेत गरेका छन्, हालै चितवन पुगेर। तर उनीमाथि १४ औं महाधिवेशनमा सभापति देउवालाई सहयोग गरेको आरोप थियो भने पछिल्लो समय उनी देउवा समूहको आन्तरिक बैठकमा सहभागी हुने गरेका थिए।
शशांकले चितवन पुगेर 'सभापति पदमा आफू वा शेखर दाइमध्ये एक जना उठ्ने' बताएका थिए। यसो हुँदा सभापति देउवाबाट सभापतिमा सहयोग नपाएका खण्डमा उनले त्यो समूह छाड्ने देखिन्छ।
केन्द्रीय सदस्य कल्याण गुरूङले प्यानल बनाएर १५ औं महाधिवेशनमा सभापति उठ्ने बताइसकेका छन्।
उनी १४ औं महाधिवेशनमा सभापति उठ्दा ४७४३ महाधिवेशन प्रतिनिधिमध्ये २२ जनाको मात्रै मत पाएका थिए। तैपनि उनलाई देउवाले केन्द्रीय सदस्य मनोनीत गरेका थिए।
क्रियाशील सदस्यता नवीकरण, नयाँ वितरण, त्यसमाथि उजुरी र छानबिन सकेर क्रियाशील सदस्यता सूची तय भएर वडा अधिवेशन हुँदै गाउँ/नगर र क्षेत्रीय अधिवेशनबाट महाधिवेशन प्रतिनिधि छानिएपछि मात्रै सभापतिसहित अरू पदमा को को उम्मेदवार हुने र पुरानै समूह रहने वा नयाँ बन्ने भन्ने आकार लिने देखिन्छ।
कतिपयले पुसभित्र नियमित महाधिवेशन नहुने र विशेष महाधिवेशनमा जानुपर्ने अवस्ठा आउने दाबी गरिरहेका छन्।
५४ प्रतिशत महाधिवेशन प्रतिनिधिले विशेष महाधिवेशन माग गरेको अवस्था छ। पुस २८ गतेभित्र विशेष महाधिवेशन बोलाउनुपर्ने थियो त्यही अवधिमा नियमित महाधिवेशन कार्यतालिका ल्याइएको थियो।
-ink-1716364775-1716385459.jpeg)
-1746009348.jpg)
