चीन सरकारले अमेरिकी हवाई जहाज निर्माता बोइङको नयाँ जहाज नलिन निर्देशन दिएपछि चिनियाँ एअरलाइन कम्पनीका लागि तयार भएका जहाज अमेरिका फर्कन थालेका छन्।
सियामेन एअरका लागि तयार भएको ७३७ म्याक्स मोडलको एउटा जहाज चीनबाट फर्केर बोइङको मुख्य कारखाना रहेको सियटलमा आइतबार अवतरण भएको भनेर विभिन्न मिडियाले लेखेका छन्।
सियामेन एअरको बुट्टामा सजिएको सो विमान चीनको झोउशानमा रहेको बोइङको केन्द्रबाट अमेरिका फर्किएको हो। सो विमान करिब एक महिना अघि सियामेन एअरलाई हस्तान्तरण गर्न अघि अन्तिम रूप दिन झोउशानको त्यो केन्द्रमा पुगेको थियो।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले व्यापार युद्धले चर्काएको जबाफमा चीनले बोइङको नयाँ जहाज किन्न रोकेपछि सो केन्द्रमा तयारी अवस्थामा रहेका अरू विमान पनि बोइङले फर्काउने अपेक्षा गरिएको छ।
गत हप्ता चीन सरकारले बोइङको नयाँ जहाज नलिन आफ्ना एअरलाइन कम्पनीहरूलाई निर्देशन दिएको थियो। चीनको उड्डयन नियामकले नयाँ जहाजका लागि खरिद सम्झौता मात्रै नभएर पहिल्यै सम्झौता भइसकेका जहाजको पनि डेलिभरी रोक्ने खालको निर्देशन जारी गरेको थियो।
हवाई जहाजसम्बन्धी कुनै पार्टपुर्जा पनि अमेरिकी कम्पनीहरूसँग नकिन्न पनि चीनले उर्दी जारी गरेको थियो। चीनमा भर्खरै बामे सर्दै गरेका हवाइजहाज निर्माता कम्पनी अमेरिकी पार्टपुर्जाहरूमा निर्भर हुने भए पनि चीनले पार्टपुर्जामा समेत रोक लगाएको हो। चिनियाँ जहाजको गुणस्तर बढाएर बोइङ र युरोपको एअरबससँग प्रतिस्पर्धा गर्ने लक्ष्यमा प्रभाव पार्ने भए पनि वास्ता नगरी पार्टपुर्जामा समेत रोक लगाएको हो।
आफ्नो ७३७ म्याक्स मोडलमा समस्या आएका कारण संकटमा परेको बोइङ कम्पनी चीनले जहाज नकिन्ने भएपछि थप संकटमा परेको छ।
द्रुतगतिमा आर्थिक विकास गरेको र एक अर्बभन्दा बढी जनसंख्या भएको चिनियाँ बजारमा बोइङको पहुँच बन्द भएपछि अमेरिकीले राष्ट्रिय गौरवका रूपमा लिने सो कम्पनीलाई समस्या पर्नेछ।
केही वर्ष पछि नयाँ विमानका लागि चीन सबैभन्दा ठूलो बजार हुने अपेक्षा गरिन्छ। आगामी दुई दशकमा विश्वमा ठूला हवाई जहाजको मागको २० प्रतिशत हिस्सा चिनियाँ एअरलाइन्स कम्पनीहरूले ओगट्ने प्रक्षेपण छ। यति ठूलो हिस्सा पहुँच बाहिर भएपछि समस्याग्रस्त बोइङलाई उठ्न थप मुस्किल पर्नेछ।
पहिलो कार्यकालमा पनि चीनसँग व्यापार युद्ध सुरू गरेका ट्रम्पले दोस्रो कार्यकालमा यसलाई झन् धेरै चर्काएका छन्।
पहिले ट्रम्पले चिनियाँ उत्पादनमा भन्सार बढाउने अनि चीनले त्यसको जबाफ दिने क्रम पटकपटक हुँदा अब चीनलाई घटीमा १४५ प्रतिशत र अमेरिकालाई १२५ प्रतिशत भन्सार लाग्नेछ।
ट्रम्पले व्यापार युद्ध चर्काएपछि अमेरिकालाई नोक्सान हुने गरी चीनले जबाफी कदम चाल्ने क्रममा बोइङलाई निशानामा पारेको हो। चीन सरकारको निर्देशनका कारण पहिल्यै सम्झौता भएर चिनियाँ एअरलाइन कम्पनीलाई हस्तान्तरण गर्न चीन पठाएका विमान समेत बोइङले फर्काउन थालेको हो।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
