आइतबार कास्की जिल्ला अदालतमा उपस्थित भएर धरौटीमा छुटेका ज्ञानबहादुर बमजन पोखरामा सूर्यदर्शन सहकारी खोल्ने मुख्य अभियन्ता हुन्।
सहकारी खोल्न उनले पोखराकी सौन्दर्य व्यवसायी आरती गुरूङलाई धर्मबहिनी बनाएका थिए भने सहकारीमा उनले नै जिबी राई र देवकुमार नेपालीलाई भित्राएका थिए।
सूर्यदर्शन सहकारी स्थापना गर्न २०६५ साल असार १ गते पोखराकी सौन्दर्य व्यवसायी मिना गुरूङको अध्यक्षतामा तदर्थ समिति गठन गरिएको थियो। समितिको उपाध्यक्षमा मिनाकै बुबा कृष्णबहाुदर गुरूङ र कोषाध्यक्षमा ज्ञानबहादुरका धर्मबहिनी आरती गुरूङ थिइन्। पोखराका बासिन्दा नभएकाले ज्ञानबहादुर तदर्थ समितिमा बस्न पाएनन्।
ज्ञानबहादुर र आरतीबीच काठमाडौंमा चिनजान भएको थियो। आरतीका अनुसार उनीहरूबीच काठमाडौंमा साथीका माध्यमबाट चिनजान भएको थियो।
‘मेरो साथीका श्रीमान र ज्ञानबहादुर साथी रहेछन्, त्यही माध्यमबाट चिनजान भएपछि पोखरामा सहकारी खोल्न उहाँले भन्नुभयो,’ आरतीले भनिन्, ‘राम्रै होला भनेर हामीले सूर्यदर्शन सहकारी खोलेका थियौं।’
सहकारी ऐन अनुसार एउटा जिल्लाका व्यक्तिले अर्को जिल्लामा गएर सहकारी खोल्न मिल्दैन। ज्ञानबहादुरले धर्मबहिनी आरतीलाई पोखराको एउटै वडाका ३० जनाको नागरिकता जुटाउन लगाए।
‘पोखराका ३० जना मान्छे चाहियो, नागरिकताको फोटोकपी पनि चाहिन्छ भनेर ज्ञानबहादुरले भनेपछि मैले नै मान्छे जुटाएको थिएँ,’ आरतीले सेतोपाटीलाई भनिन्, ‘सहकारी दर्ता भएपछि ज्ञानबहादुर आँफै अध्यक्ष बन्न तम्सिए।’
सहकारीका तदर्थ समिति अध्यक्ष बनेकी मिनाका अनुसार ज्ञानबहादुर बमजन तत्कालीन गोरखा विकास बैंकका अध्यक्ष डिबी बमजनका भाई थिए।
काठमाडौंमा बसेर नेटवर्किङ व्यवसाय, बैंक र गोरखा ग्रुप अफ कम्पनी चलाएका बमजन दाजुभाई त्यतिबेला सहकारी खोल्ने निधोमा पुगे, जतिबेला सरकारले नेटवर्किङ व्यवसाय बन्द गर्ने निर्णय गरेको थियो। उनीहरूले खोलेको गोरखा विकास बैंक डुब्दै गर्दा नेपाल राष्ट्र बैकले गोरखा विकास बैंकका अध्यक्ष डिबी बमजनलाई निलम्बनसमेत गरेको थियो।
पोखराकी आरतीलाई धर्म बहिनी बनाएका ज्ञानबहादुरले तिहारमा उनलाई टिका लगाइदिए।
सुखदु:खमा साथ र सहयोग गर्ने विश्वास दिलाए। उनले पनि ज्ञानबहादुरलाई दाइका रूपमा विश्वास गर्न थालिन्।
‘म अलि कडा टाइपको छु, लप्पन–छप्पन चल्दैन। मलाई बहिनी बनायो। तिहारमा टिका माला लगाइदिए। मैले पनि विश्वास गरें। दाजुबहिनीको सम्बन्ध राख्यो भने सहकारी खोल्न मान्ला भनेर रहेछ, यत्रो वर्षपछि आएर थाहा भयो,’ आरतीले भनिन्।
आरती र मिना दुबैले सहकारी संचालनबारे राम्रोसँग बुझेका थिएनन्। सौन्दर्य व्यवसायमा रमेका उनीहरूले राष्ट्रिय सोन्दर्यकर्मी संघ गठन गरेका थिए। संघका अध्यक्ष मिना थिइन्।
ज्ञानबहादुरको योजना अनुसार सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी संस्था तदर्थ समिति गठन भएपछि २०६५ असार २६ गते सहकारी प्रशिक्षण तथा डिभिजन कार्यालय कास्कीमा ५५४ ०६४ ०६५ नम्बरमा सहकारी दर्ता भयो।
सहकारी दर्ता हुनासाथ ज्ञानबहाुदर सदस्य बने। २ महिना पनि नबित्दै २०६५ भदौ २७ गते प्रारम्भिक साधारण सभा बोलाएर ज्ञानबहादुर बमजन आफै अध्यक्ष बने। तदर्थ समितिकी मिनालाई उपाध्यक्ष राखे। मिनाका बुबा कृष्णबहादुर उपाध्यक्षबाट सदस्यमा झरे।
ज्ञानबहादुरले सहकारीका संस्थापक अध्यक्ष मिनालाई अवहेलना गर्न थालेपछि उनी सहकारीबाट बाहिरिन्। उनले सहकारीमा लगानी गरेको १ लाख रूपैया शेयर फिर्ता लिइन्।
‘ज्ञानबहादुर बमजन हुँदा नै म सहकारीको शेयरसहित निस्किएको हुँ, त्यतिबेला उनीहरूले राम्रो व्यवहार गरेनन्, कारोबार पनि पारदर्शी थिएन,’ मिनाले भनिन्, ‘यिनीहरूको चालामाला राम्रो छैन भनेर निस्किएको थिएँ, बेलैमा निस्किएर ठिक गरेछु।’
मिना नेकपा एमालेको राजनीतिमा पनि आवद्ध छिन्। २०७४ को निर्वचनबाट समानुपातिकतर्फ गण्डकी प्रदेश सांसद बनेकी उनी २०८९ को चुनावमा कास्की–२ (ख)बाट प्रदेश सांसदको प्रत्यक्ष उम्मेदवार थिइन्। उनी निर्वाचन हारे पनि एमालेको राजनीतिमा सक्रिय छिन्।
मिना निस्किँदासमेत आरती भने सहकारीको कोषाध्यक्ष बसिरहेकी थिइन्। ज्ञानबहादुरले दाजु बहिनीको सम्बन्ध भन्दै काठमाडौं जाँदा पनि आफ्नो घर लैजान्थे। आरतीले पनि राम्रै सोचले होला भनेर कोषाध्यक्ष बसिरहिन्। सहकारीको रेकर्ड अनुसार आरती २०६८ मंसिर १७ गतेको चौथो साधारण सभाले नयाँ संचालक समिति गठन गरेपछि मात्र उनी संचालक समितिबाट बाहिरिएकी थिइन्।
ज्ञानबहादुरले सूर्यदर्शन सहकारी हाक्न थाल्दा जिबी राई काठमाडौंमा उनकै कम्पनीमा काम गर्थे। सहकारीमा आफू अनुकूल संचालक समिति चाहिने भएपछि ज्ञानबहादुरले नै जिबी राई र ढोरपाटनका मेयर देवकुमार नेपालीलाई सहकारीको संचालक समिति सदस्य बनाए।
सहकारी संस्थाको अध्यक्ष अनन्तकालसम्म रहन सम्भव भएन। ज्ञानबहादुरले छाड्नुपर्ने भएपछि जिबी राइलाई अध्यक्ष बनाए। जिबी राई पोखरा पुगेर सहकारी अध्यक्ष भएपछि उनले ज्ञानबहादुरकी बहिनी भगवती बमजनसँग दोस्रो विवाह गरेका थिए।
देवकुमारलाई उपाध्यक्ष बनाएर २०६७ पुस ६ गते ज्ञानबहादुरले नयाँ संचालक समिति गठन गरे।
सहकारीमा अध्यक्ष जिबी र उपाध्यक्षमा देवकुमारबीच द्वन्द्ध हुन थाल्यो। सहकारीका तत्कालीन संचालकहरूका अनुसार सहकारीमा सर्वसाधारणले राखेको बचत रकम अवैधानिक तरिकाले अपचलन गर्ने होडबाजी हुँदा अध्यक्ष र उपाध्यक्षबीच द्वन्द्ध भएको थियो। त्यतिबेला देवकुमार सहकारीको अध्यक्ष बन्न खोजेका थिए।
जिबी राईले अध्यक्ष नछाड्ने भएपछि देवकुमारले सहकारीबाट आफ्नो समूह लिएर निस्कियो। पोखरामै अर्को सहकारी इमेज बचत तथा ऋण सहकारी संस्था खोले। उनले बागलुङमा पनि इमेज सहकारी खोले।
सहकारीमा सर्वसाधारणले राखेको बचत रकम अपचलन गरेर जिबी राइले दर्जनौं कम्पनी खोले। देश-विदेशमा लगानी गरे। घरजग्गा कारेबार र नेटवर्किङ व्यवसाय चलाए।
इमेज सहकारी खोलेका देवकुमारले पनि जिबी राईकै सिको गरेर काठमाडौं, पोखरा, बागलुङ लगायतका स्थानमा घरजग्गा, होटल व्यवसाय लगायतमा लगानी गरे। नेपाली माओवादी केन्द्रको राजनीतिमा सक्रिय हुन थाले।
बागलुङको ढोरपाटन नगरपालिकाको मेयरमा माओवादी केन्द्रले टिकट नदिए पछि २०७४ को स्थानीय चुनवाको मुखमा नेपाली एमाले प्रवेश गरे। एमालेले उनलाई टिकट दियो, मेयर जिते। दोस्रो निर्वाचन २०७९ मा पनि उनले एमालेबाट मेयर टिकट हात पारे। चुनाव जिते।
जब सहकारीमा बचत राखेको रकम सर्वसाधारणले फिर्ता माग्न थाले। देवकुमार र जिबी राईले अनेक बाहना बनाउन थाले। उनीहरूले अवैध रूपमा लगानी गरेको र हिनामिना गरेको खोजी हुन थाल्यो। प्रहरीमा उजुरी पर्न थाल्यो।
अहिले देवकुमार नेपाली बागलुङ कारागारमा छन्। उनलाई पोखरा र बागलुङमा गरी २ अर्ब सहकारी ठगी अभियोग छ।
सूर्यदर्शन सहकारी चलाएका जिबी राई समुहले पोखराबाट सहकारी स्थापना गरेर काठमाडौं, भरतपुर, बुटवल लगायतका जिल्लामा पनि सहकारी संस्थाहरू स्थापना गर्न थाले। देशभर सहकारी संजाल स्थापना गरेर अवैध रूपमा अन्तरसहकारी लगानी गर्ने, गैरकानुननी रूपमा विभिन्न कम्पनीमा रकम पठाउने कार्य गर्न थाले।
जिबी राईले सहकारीकै रकम लगानी गरेर काठमाडौंमा गोर्खा मिडिया नेटवर्क प्रालि बनाए। उक्त कम्पनीले ग्यालेक्सी फोर के टेलिभिजन खोल्यो। टेलिभिजनमा १५ प्रतिशत शेयरसहित प्रवन्ध निर्देशकमा रवि लामिछाने नियुक्त भए।
अहिले लामिछाने सोही सहकारी ठगी, संगठित अपराध र सम्पत्ति शुद्धीकरण मुद्दामा कारागार चलान भएका छन् भने जिबी राई अझै फरार छन्।
मुद्दा परेको झण्डै एक वर्षपछि आइतबार अदालत हाजिर भएका पोखराको सूर्यदर्शन सहकारी स्थापनाका अभियन्ता ज्ञानबहादुर बमजनको एकै दिन बयान र थुनछेक बहस सकिएर १० लाख धरौटीमा रिहा भइसकेका छन्।
जिल्ला सरकारी वकिलको कार्यालयले अदालतमा पेस गरेको अभियोगपत्रमा बमजन सहकारीको अध्यक्ष हुँदा १ करोड ५४ लाख ४९ हजार ८३९ रूपैयाँ अपचलन गरेको अभियोग लागेको छ। सहकारीबाट अपचन भएको कुल रकम १ अर्ब ५१ करोड रूपैयाको संयुक्त अभियोग पनि बमजनमाथि लागेको छ।
-1746009348.jpg)
