पहिलो विश्वयुद्ध बेला गोला–बारूद कारखानामा काम गर्ने महिलाहरू अस्वाभाविक रूपमा दुब्ला हुँदै गएका थिए।
उनीहरू 'क्यानरी गर्लस' भनेर चिनिन्थे। किनभने, उनीहरूले प्रयोग गर्ने डिएनपी (डाइनाइट्रोफेनोल) नामक रासायनिक पदार्थले शरीरको मेटाबोलिजम तीव्र गतिमा बढाउँथ्यो।
यही विषाक्त पदार्थलाई पछि वजन घटाउने औषधिका रूपमा बेच्न थालियो।
तर यसले मानिसको आँखामा मोतिबिन्दु र छालाजन्य रोगको समस्या ल्याउनुका साथै कतिपयको ज्यानसमेत गयो।
उक्त घटनाको सय वर्ष बितिसक्दा पनि मानिसमा तौल घटाउने चाहना रोकिएको छैन।
सन् १९९० तिर वैज्ञानिकहरूले मधुमेह उपचारका क्रममा जिएपी-१ नामक हर्मोन पत्ता लगाए, जसले भोक घटाउँछ। यही हर्मोनबाट 'वेगोभी' र 'जीपबाउन्ड' नामक इन्जेक्सन बने, जसले शरीरको तौल १५–२० प्रतिशतसम्म घटाउन सक्छ।
यी औषधिले सन् २०२१ र २०२३ मा अमेरिकी सरकारको स्वीकृति पाए। त्यसपछि तौल घटाउने उपचारमा नयाँ युग सुरू भयो।
तर धेरै मानिसलाई इन्जेक्सन मन नपर्ने भएकाले वैज्ञानिकहरू दशकौंदेखि औषधिको चक्की विकास गर्ने प्रयासमा थिए। यो कठिन काम थियो, किनभने त्यस्तो औषधिको असर पेटमा हुने अम्लीय तत्वले नष्ट गर्थ्यो।
सन् २००७ देखि यसमा काम गर्दै आएको डेनमार्कको कम्पनी नोभो नर्डिस्कले अन्ततः समाधान फेला पारेको छ। उनीहरूले 'एसएनसी' नामक प्रविधि फेला पारेका छन्, जसले औषधिलाई पेटमा नष्ट हुनबाट जोगाउँछ।
यही प्रविधिबाट बनेको 'राइबेल्सस' नामक मधुमेह उपचारको चक्की सन् २०१९ मा स्वीकृत भयो।
हालै भएको परीक्षणमा यही संयन्त्र प्रयोग गरिएको मोटोपना घटाउने चक्कीले ६४ सातामा शरीरको तौल १६.६ प्रतिशतसम्म घटाएको देखाएको छ।
यसबीच अमेरिकी कम्पनी इली लिलीले अर्को नयाँ चक्की विकास गरिरहेको छ, जुन सन् २०२५ भित्र बजारमा आउने सम्भावना छ।
अध्ययनकर्ताहरूका अनुसार यी गोलीले तौल घटाउने औषधिको बजारमा ठूलो परिवर्तन ल्याउने छन्।
सन् २०३० सम्म मोटोपना घटाउने औषधिको बजार वार्षिक सय अर्ब डलरभन्दा बढी हुने अनुमान छ। यसको २०-३० प्रतिशत हिस्सा यी नयाँ चक्कीहरूले ओगट्न सक्छन्। केही विशेषज्ञ भने चक्कीले पूर्ण क्रान्ति ल्याउन नसक्ने तर इन्जेक्सनको नयाँ विकल्प मात्र दिने बताउँछन्।
चक्की औषधि खाँदा आधा घन्टासम्म केही पनि खान-पिउन नहुने बताइएको छ। यसको उत्पादन लागत भने महँगो छ। एक साता बराबरलाई चाहिने चक्की बनाउन इन्जेक्सनको तुलनामा ३ देखि १० गुणा बढी लागत पर्छ।
यी औषधिलाई हृदयरोग, मिर्गौला र मेटाबोलिक रोगसँग मिलाएर संयुक्त उपचारका रूपमा प्रयोग गरिने सम्भावनाले नयाँ बजार खोल्न सक्छ।
हुन त तौल घटाउने औषधिको इतिहास विवादास्पद हुँदै आएको विषय हो। तर नयाँ वैज्ञानिक उपलब्धिले यसलाई सुरक्षित र प्रभावकारी विकल्पका रूपमा अगाडि ल्याएको छ।
(अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमको सहयोगमा)
-1746009348.jpg)
