आठ दिनसम्म काठमाडौंको बानेश्वरमा चलेको नागरिक उन्मुक्ति पार्टी (नाउपा) को राष्ट्रिय भेला लालवीर चौधरीलाई अध्यक्ष बनाउँदै सकिएको छ।
नाउपा संरक्षक रेशम चौधरीका बाबुसमेत रहेका लालवीर पार्टीका संस्थापक नेता भने होइनन्, न त नाउपा स्थापनामा उनको भूमिका नै देखिन्छ।
लालवीर नेकपा (एमाले) का पुराना कार्यकर्ता हुन्। उनी कैलालीको रानी-जमरा-कुलरिया सिँचाइ आयोजनाको जमरा खण्डको अध्यक्षमा पराजितसमेत भएका थिए। उनी त्यसबेला एमालेकै समर्थनमा उठेका थिए। पराजित भएपछि पनि एमालेमै सक्रिय रहिरहेका थिए।
एमालेबाट उनी २०७४ सालको प्रदेश सभा सदस्य उम्मेदवार बनेका थिए। त्यसबेला कैलालीको टीकापुर क्षेत्रमा थरूहट आन्दोलनको प्रभाव थियो।
त्यसैको प्रभावले टीकापुरसमेत समेटिएको कैलाली क्षेत्र नम्बर १ मा रेशम चौधरीले राजपाबाट चुनाव जिते तर लालवीर एमालेबाट उम्मेदवार भएकोले पराजित भएका थिए। लालवीरले तेस्रो मत (३ हजार ७ सय ४७) मात्रै ल्याए, जबकि राजपाका कृष्णबहादुर चौधरी १२ हजार १ सय ८४ मतसहित विजयी भएका थिए।
२०७८ भदौ ७ गते भएको टीकापुर प्रकरणमा दोषी ठहरिएपछि चौधरी फरार थिए। फरार रहेकै अवस्थामा उनले वारेसमार्फत् उम्मेदवारी दर्ता गरेका थिए। निर्वाचन क्षेत्रमा उपस्थित नै नभई उनले चुनाव जिते। तर लामो समयसम्म शपथ लिन पाएका थिएनन्। पछि सरकारले उनलाई शपथको वातावरण बनाए पनि संसद भने प्रवेश गर्न पाएनन्।
सांसद रहेकै अवस्थामा टीकापुर घटनामा दोषी ठहर भएर जन्मकैदका लागि कारागार चलान भएका थिए।
जेलभित्र बसेर रेशमले नयाँ पार्टी खोल्ने योजना बुन्न थाले। २०७९ को आमनिर्वाचन आउनुभन्दा एक वर्षअघि उनले पत्नी रञ्जिता श्रेष्ठको अध्यक्षतामा नाउपा गठन गरेका थिए। उक्त पार्टीमा थरूहट आन्दोलनसँग सम्बन्धित मानिसहरू जोडिए।
एमाले पृष्ठभूमि भएका रेशमका बाबु लालवीर भने नाउपाबाहिरै थिए। स्थानीय तहको निर्वाचनपछि मात्रै लालवीर नाउपामा प्रवेश गरेका थिए। त्यसबेला उनलाई पार्टीका वरिष्ठ उपाध्यक्ष दामोदर पण्डितले टीका लगाएर पार्टी प्रवेश गराएका थिए।
२०७९ मंसिरको निर्वाचनमा आफ्नो नातेदारहरू रहेको थलो बर्दिया २ बाट लालवीर स्वतन्त्र उम्मेदवार बनेका थिए। कैलालीको जानकी गाउँपालिका ६ जगतपुर घर भएका उनी स्वतन्त्र उम्मेदवारका रूपमा बर्दिया २ मा खडा हुनुको कारण थियो।
रेशमको निर्वाचन क्षेत्र कैलाली १ थियो। उनले त्यहाँबाट उम्मेदवारी नदिई पत्नी रञ्जितालाई उम्मेदवार बनाएका थिए भने आफू बर्दिया २ बाट उम्मेवार बनेका थिए। वारेसमार्फत उम्मेदवारी दर्ता गराए पनि निर्वाचन आयोगले गम्भीर फौजदारी कसुर ठहर भई जेलमा रहेका व्यक्ति उम्मेदवार नै बन्न नपाउने ठहरसहित उम्मेदवारी खारेज गरिदियो। त्यसपछि नाउपाले स्वतन्त्र उम्मेदवार रहेका रेशमका बाबु लालवीरलाई समर्थन गर्यो, उनले चुनाव पनि जिते।
प्रतिनिधि सभा सदस्यमा निर्वाचित भएलगत्तै लालवीर नाउपा प्रवेश गरे।
आमचुनावको केही समयपछि रेशम चौधरी बाँकी कैद मिनाहा पाएर जेलमुक्त भए र खुला राजनीतिमा सक्रिय भए। यसबीचमा उनले पार्टीको पहिलो महाधिवेशन पनि गरे र आफैलाई अध्यक्ष घोषणा गरे। तर निर्वाचन आयोगले उनी नेतृत्वको नाउपा नयाँ कार्यसमितिलाई वैधता दिएन, रञ्जिताकै नेतृत्वको पुरानो कमिटीमै पार्टी फर्कियो। यसविरूद्ध रेशम सर्वोच्च गए पनि अहिलेसम्म मुद्दा किनारा लागेको छैन।
यसबीचमा नाउपाभित्र अनेक आरोहअवरोह देखा पर्यो। रेशम र रञ्जिता पक्षबीच नै पार्टीभित्र अन्तरविरोध देखियो, यसमा लालवीर कतै देखिएका थिएनन्। नाउपाले रञ्जितालाई दल नेताबाट हटाएर गंगाराम चौधरीलाई दल नेता चयन गरेको थियो। त्यसबेला पनि अग्र भागमा नदेखिएका लालवीर पार्टी अध्यक्ष रञ्जिता श्रेष्ठ पोखराको लिचीबारी जग्गा घुस प्रकरणमा मुछिएको मौकामा अध्यक्ष बनेका छन्।
तर रञ्जिताले भने अहिले पनि आफू नै नाउपाको अध्यक्ष रहेको बताएकी छिन्। उनले काठमाडौंमा अहिले भएको राष्ट्रिय भेला अवैध रहेको पनि दाबी गरेकी छन्। उनले पार्टी विधानको धारा १९ को २ अनुसार राष्ट्रिय भेला बोलाउने अधिकार संसदीय दल नेतालाई नरहेको र पार्टी अध्यक्षलाई नै रहेकोले उक्त भेला अवैध रहेको जिकिर गरिन्। उनले कार्यवाहक अध्यक्ष तोक्ने, केन्द्रीय कमिटी र राष्ट्रिय भेला डाक्ने अधिकार अध्यक्षलाई मात्रै रहेको बताइन्। रञ्जिताले कार्यवाहक अध्यक्ष वरिष्ठ उपाध्यक्ष शिव बास्तोलालाई तोकेकी थिइन्।
यसैले निर्वाचन आयोगले लालवीर नेतृत्वको समितिलाई वैधता दिन्छ कि दिँदैन भन्ने प्रश्न उठिरहेकै छ।
तर रेशम चौधरीले बाबु लालवीरलाई अध्यक्ष घोषणा गर्नुअघि नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवालगायत नेताहरू, निर्वाचन आयोगका पूर्वआयुक्तहरू, कानुन व्यवसायीहरूलगायत सँग परामर्श गरेको रेशमनिकट नेताहरू बताउँछन्।
अहिले नाउपाले केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारलाई समर्थनसमेत फिर्ता लिएको अवस्था छ।
तथापि रेशमले बालुवाटार र बूढानीलकण्ठ दुवैतिर सम्बन्ध विस्तार गरेका छन्।
‘अहिले रञ्जिताका लागि बालुवाटार र बूढानीलकण्ठका द्वार बन्द छन्, तर रेशमका लागि ती द्वार खुला छन्,’ रेशमनिकट एक नेताले सेतोपाटीसँग भने, ‘रेशमले शक्ति केन्द्रदेखि निर्वाचन आयोग र कानुनका जानकारहरूसँग पर्याप्त छलफल गरेर बाबुलाई अध्यक्ष बनाएकोले निर्वाचन आयोगले पनि वैधता दिन्छ भन्ने आत्मविश्वास उनमा देखिन्छ।’
यो पनि: रेशमका बाबु लालवीर चौधरी बने नाउपा अध्यक्ष